Kitabın okura ulaşmasında ciddi bir emek varsa bu bütünlüklü bir emektir ve okur eline aldığında gördüğü şeyde bunu teker teker fark etmez. Dengeler güzelse zaten bu iyi bir ekip işi çıktığını gösterir.

Kitabın okura ulaşmasında ciddi bir emek varsa bu bütünlüklü bir emektir ve okur eline aldığında gördüğü şeyde bunu teker teker fark etmez. Dengeler güzelse zaten bu iyi bir ekip işi çıktığını gösterir. Çizerle olan çalışma mesela, metinler ve çizimler uyumu gösterdiğinde çocuğa iyi bir kitap sunuyorsunuz demektir.

Çocuk yazını söz konusu olduğunda genellikle yazarlar ve metinleri ön plandadır. İşin yayıncılık boyutu çok fazla gündeme gelmez. Bir çocuk kitabının yayım serüveni nasıldır? Bir metni yayıma hazırlarken siz nelere dikkat edersiniz? 

Bu aslında yetişkin kitapları için de geçerli olan bir süreç. Genelde yayıncılık boyutu arka planda hummalı bir çalışmayla devam eder. Metin gelince önce hitap ettiği yaşa göre kurguyu ve dili değerlendiririz, yani yayına hazırlama süreci başlar. Bu aşamada yazarla beraber çalışırız, bu çok önemli çünkü bir yazar beraber çalışmaya yani editör önerilerine açıksa bu olabilir ancak. Diğer durumda zaten o metin listemize giremiyor. Metin çalışması devam ederken çizim yapılacak bir kitapsa çizerle olan çalışma başlar bir yandan. Çizer de çocuk kitaplarının önemli bir unsurudur, hikâyeye uygun kalemle buluşmak çok kıymetlidir. Bu arada kitabın yine kitlesine uygun bir şekilde boyutuna ve iç tasarımına karar verilir. İçerik ve teknik detaylar hepsi bir arada ilerler bu yayıma hazırlama sürecinde.

Çocuk yazını yayınlarına dikkatle bakıldığında her yayınevinin metin yayını konusunda farklı bir stili olduğu görülüyor. Yayınların stili, puntosu ve bazen de dizgisinde görülen bu farklı yönelimlerin sizce okura ve okuma deneyimine etkisi nedir? Hangi hususlara dikkat edilerek yayınlar okura ne gibi farklı biçimlerde sunuluyor?

Yayınevleri genelde kendi öznel tercihleri üzerinden belirliyor bu tür biçimsel tercihleri. Bunu belirlerken de mutlaka yurtdışı örnekleri ilham verici oluyor. Çünkü yurtdışında çocuk edebiyatı sınırlarını biraz daha zorlayan denemeler yapılıyor. Bir okur olarak çeşitli tasarımları izlemekten, okumaktan keyif alıyorum, merakla takip ediyorum. Akan metinlerin arasında çocukların ilgisini çekecek renkte, büyüklükte kelimelerin öne çıkması olması keyifli olur. Ancak farklılık ve çeşitlilik adına okumayı zorlaştırıcı şeylere de rastlıyoruz arada. Buna dikkat edilmeli.

Çocuk yazını söz konusu olduğunda son zamanlarda metin yazarlığı dışında eskiden görünmeyen aktörlerin (editörlerin, çizerlerin ve çevirmenlerin) görünür olduğu yeni bir edebiyat çevresini gözlemlemek mümkün. Sizce işin mutfağında yer alan bu aktörlerin metnin alımlanışında rolü nedir?

Bu saydığınız aktörlerin tümü yayıncılık alanının temel aktörleri aslında. Şimdilerde daha görünür olması güzel bir gelişme. Çünkü yazar, editör, çevirmen, çizer bir kitabın oluşmasında gerekli olan ekiptir. Yani kitabın okura ulaşmasında ciddi bir emek varsa bu bütünlüklü bir emektir ve okur eline aldığında gördüğü şeyde bunu teker teker fark etmez. Dengeler güzelse zaten bu iyi bir ekip işi çıktığını gösterir. Çizerle olan çalışma mesela, metinler ve çizimler uyumu gösterdiğinde çocuğa iyi bir kitap sunuyorsunuz demektir. Çeviriyi ele alalım mesela, kendi diliyle okuma yapmaya yeni başlamış bir çocuk motamot çeviri yerine Türkçeleştirilmiş bir metinle karşılaştığında onun edebiyat sevgisine, kitap okuma kültürüne farkında olmadan bir katkı sunmuş oluyoruz, bu çok değerli bir şey. Elbette işin bir de sanatsal boyutu var, çocuklar kitaplarla çok erken bir sanatsal alımlamanın içine giriyor. Bu açıdan bu ekibin işinin iyi olması gerekiyor.

Çocuk yazını metinlerinde bir kitabın içeriği, yayım biçimini etkiler mi? Nasıl?

İçerik etkiliyor mutlaka. Çünkü bütünsel yaklaşmak gerekiyor kitaba. Kime hitap edeceği, kaç yaş grubu olacağı, edebî metin mi, bilimsel metin mi... Tümü hesaba katılarak resimleme, tasarım, kâğıt seçimi, baskı, ciltleme gibi unsurları değerlendirmek gerekir.

Çocuk yazını çizimlerinde yayınevi olarak öncelikleriniz nedir? Sizce çizimlerin metnin anlamına etkisinden söz edebilir miyiz?

Metnin ruhuna uygun çizimlerin eşlik etmesini önemsiyoruz öncelikle, bu nedenle isimler değil, çizimler önemli bizim için. Bir de bazı kitaplarda hikâyeyi çizere teslim etmeyi tercih ediyoruz. Metnin anlamına etkisinden kesinlikle söz edebiliriz. Ama yukarda da dediğim gibi metnin anlamına dışsal bir etkisinden ziyade onu tamamlayan, bütünlüğünü sağlayan bir rolü olmalı çizimlerin.