Külkedisi masalları Çin’den İran’a, Hindistan’dan Anadolu’ya uzanan anlatı hikâyesinde çok sayıda farklı varyantıyla göz alıcı bir dönüşüm sergiler. Ancak bu zengin dönüşüme rağmen tüm varyantlar tek bir basit anlatı dizgesi üzerine kuruludur. 

Külkedisi masalları Çin’den İran’a, Hindistan’dan Anadolu’ya uzanan anlatı hikâyesinde çok sayıda farklı varyantıyla göz alıcı bir dönüşüm sergiler. Ancak bu zengin dönüşüme rağmen tüm varyantlar tek bir basit anlatı dizgesi üzerine kuruludur. Acı çeken ve acısı kendi ailesinden kaynaklanan bir genç kadının çektiği tüm sıkıntılara rağmen, neredeyse gerçeküstü biçimde bu acılara katlanan, iyi biri olarak iyi düşünmeye devam eden sonunda da şehzade ile evlenen yani masal dünyasının kodları içinde kazanan karakter örgüsü neredeyse binlerce yıllık bir geçmişin palimsestik birikimini sırtında taşır. Diğer bir deyişle modernite ile birlikte masaldan silinen fiziksel eziyet, taciz, tecavüz, ensest gibi bazı temaların bıraktığı izler üzerinden yine masallarda yer almaya devam eder. Modern dünyada gerçeküstü unsurlarla örülmüş olması nedeniyle çocukluğun alanına hapsedilse de masal binlerce yıl yetişkinlerin yetişkinler için ürettiği bir metindir. Kadınlardan ve erkeklerden beklenen toplumsal cinsiyet rollerinin üretildiği önemli alanlardan biridir. Bu yazıda, insanoğlunun kolektif bilinçdışına dair çok şey söyleyen masalın, burada bir kaç katmanına bakarak bizi, yeni ailesinden kaynaklanan acılara göğüs geren iyi genç kız motifini besleyen bazı anlatı katmanlarının silinmesine rağmen nasıl işlemeye devam ettiğini göstermeyi deneyeceğim.

*Bu yazının devamını, editörlüğünü Meryem Selva İnce'nin ve Havva Yılmaz'ın üstlendiği Metinlerarasılık, Yeniden Yazım ve Adaptasyon adlı eserde bulabilirsiniz.