Kaderinizi değiştirme şansınız olsaydı onu kullanır mıydınız? Kaderimizi belirleyen biz miyiz? Sen değişirsen dünya gerçekten değişir mi? Çoğaltılabilir kader sorgusu silsilesini tekrar yazan: Brave, Merida’nın özgürlük hikâyesini konu alır.

Hikâye, Küçük Merida’ nın yemyeşil bir ormanda anne ve babasıyla kutladıkları doğum günüyle başlar. Babası Kral Fergus, küçük kızına bir ok hediye eder. Bu hediye Merida’nın kişiliğinin vazgeçilmez bir parçası haline gelir. Merida elindeki okla, ata binişiyle özgür ruhlu, yetenekli ve normları aşan bir prenses olarak büyür. Onun ruhunda toplumsal cinsiyet ayrımlarını kabul etmeyen nevi şahsına münhasır bir genç kız vardır. Disney’in klasik prenseslerinden farklı olarak kırmızı dağınık kıvırcık saçları, yüzünde çilleri ve en rahat kıyafetleriyle izleyiciye yeni bir prenses algısı sunar. Bu bağlamda kusurları ve mükemmel olmama çabasıyla aslında Prenses Merida bizden biridir.

                                           “Kaderimiz içimizde yaşar sadece bunu görecek kadar

       cesur olmamız gerekir.”

Brave

Kaderinizi değiştirme şansınız olsaydı onu kullanır mıydınız? Kaderimizi belirleyen biz miyiz? Sen değişirsen dünya gerçekten değişir mi? Çoğaltılabilir kader sorgusu silsilesini tekrar yazan: Brave, Merida’nın özgürlük hikâyesini konu alır. Film, 2012 yılı, ABD yapımı, 3D animasyon komedi-drama ve macera dalında izleyiciye sunulur. 2013’te en iyi animasyon filmi olarak Oscar Ödülü’ne layık görülen film, aynı zamanda Akademi Ödülü, Altın Küre ve BAFTA’yı alma başarısı gösterir. Merida karakteri izleyicisine toplum tarafından kabul görülen tabuları yıkabilme fikrini ve prensesliğin yeniden inşasını kanıtlar. Brave, Merida’nın kendi kaderini yazabilmek için verdiği mücadeleyi ve toplumsal cinsiyet rollerini yıkma gayretini anlatır.

Kuzey İskoçya’nın Dunbroch Krallığı’na mensup Prenses Merida, Kral Fergus ve Kraliçe Elinor’un yetenekli kızlarıdır. Hikâye, Küçük Merida’ nın yemyeşil bir ormanda anne ve babasıyla kutladıkları doğum günüyle başlar. Babası Kral Fergus, küçük kızına bir ok hediye eder. Bu hediye Merida’nın kişiliğinin vazgeçilmez bir parçası haline gelir. Merida elindeki okla, ata binişiyle özgür ruhlu, yetenekli ve normları aşan bir prenses olarak büyür. Onun ruhunda toplumsal cinsiyet ayrımlarını kabul etmeyen nevi şahsına münhasır bir genç kız vardır. Disney’in klasik prenseslerinden farklı olarak kırmızı dağınık kıvırcık saçları, yüzünde çilleri ve en rahat kıyafetleriyle izleyiciye yeni bir prenses algısı sunar. Bu bağlamda kusurları ve mükemmel olmama çabasıyla aslında Prenses Merida bizden biridir.

Buna karşılık Annesi Kraliçe Elinor ise mükemmeliyetçi karakteri ve geleneklere olan bağlılığıyla onu gerçek bir prenses, görgü kurallarına harfiyen uyan nezaketin timsali bir hanımefendi yapabilmek için yıllarca eğitim ve emek vermiştir. Her zaman en şık kıyafetler giymeli ve saçları düzgün olmalıdır. Merida’nın okçuluğu, ata binmesi onu oldukça kızdırır. O bir kraliçe adayıdır. Kraliçelerin olması gerektiği gibi her zaman hanımefendiliğini korumalıdır. Annesiyle devamlı olarak çatışan Merida ise asla annesi gibi olmamaya karar vermiştir. O annesini değiştirmelidir. Fakat nasıl? İnsanlar doğdukları topraklardaki kimlikten ayrılabilir mi? Toplumsal cinsiyet rollerinin kadına sunduğu çerçeveyi yıkabilmek mümkün müdür? Bir diğer yandan ise, filmde dikkat çeken bir diğer etken erkek hegemonyasının olmayışıdır. Dolayısıyla cinsiyetçilik aslında kadınların da inancına yerleşen yıkımı zor bir kabuldür. Kadın doğumuyla beraber bu ayırımın bir nesnesi olarak kabul edilir.

Bu bilgiler ışığında, Brave’in eleştirel anlamda izleyiciye sunduğu toplumsal cinsiyet rollerine olan yıkım tam da Merida’nın annesi tarafından evlendirilmek istemesiyle başlar. Annesi, kızının kendisi gibi bir kraliçe olmasını tahayyül eder. Bu noktada ise ona yapacağı en büyük iyilik onu evlendirmek olacaktır diye düşünür. Merida için yıllarca süren eğitimin, verilen derslerin ve emeklerin sebebi evlenmek midir? Kadınlar sadece birer eş olmak için mi bunca eğitim ve terbiye-ahlak kurallarına tabii tutulurlar? Bir kadının okçuluğa ilgi duyması, at binmesi, yüksek sesle şarkılar söylemesi Kraliçe Elinor için mümkün değildir. Elinor toplumsal olarak kabul gören cinsiyet rollerinin bireyde davranışa dönüşmesini arzular.

Çevrelerindeki en güçlü komşu krallıkları saraya davet ederek prensler arasında yarışmaların düzenlemesine karar verir. Bu durumdan babası hoşlanmasa da geleneklerin ve törenin devam edebilmesi için Merida’nın bir Kraliçe olmasının vaktinin geldiğine inanır. Merida’nın bu duruma tamamıyla karşı çıkışı ve onların istediği kılıfa girmeme kavgası yer yer komik yer yer düşündüren maceralarla anlatılır. Prenslere okçuluk konusunda meydan okuyan Merida, odasına geçer ve annesiyle tartışmaya başlar. Yaşanılan iletişimsizlik sonucu bir kavgaya dönüşen tartışma, annesinin Merida’nın oklarını şömineye atmasıyla sonlanır. Merida koşarak sarayı terk eder annesini değiştirebilmek için kolları sıvamaya karar verir.

Ormanın derinliklerinde bir büyücüyle karşılaşan Merida, ona annesini değiştirmek istediğini anlatır. Büyücü, bu isteğine göre ona bir sihir hazırlar ve anahtar kelimeleri söyler. Merida sihirli keki annesine yedirdiğinde ise annesi dönüşerek bir ayı haline gelir. Buna rağmen hâlâ kibar ve nezaketli davranması, tacını başına takması filmin oldukça samimi ve güldüren sahneleridir. Merida bunu düzeltebilmek için ne yapması gerektiğini hatırlamaya çalışır. Büyücünün dönüşümü durdurabilmesi için verdiği cümle şöyledir; “Gururla yok ettiğin bağı yenile”. Bu bağ aslında anne ve kızı arasında kopan bir iletişimsizlik bağıdır. Aradaki bağ yenilendiğinde ise annesi tekrar eski haline döner ve kızını kucaklar. Merida ise “Anne sen değiştin!” diyerek mutlu olurken annesinin “ikimiz de değiştik” demesi oldukça manidardır. Dolayısıyla iki kişi arasındaki iletişim ve sevgi bağının, anlayış ve empatinin gelişiminde karşılıklı etkileşimin önemi izleyiciye sunulur.

Sonuç olarak, Brave’in özgür ruhlu kahramanı Merida’nın hikâyesi babasının ona hediye ettiği bir okla değişir. Ata binmesiyle, babasından öğrendiği savaşma ve kendisini koruyabilme dersleriyle başka bir boyuta ulaşır. Keyif aldığı bu aktiviteleri sadece prenses olduğu için yapmamalı mıdır? Doğduğu toprakların kadınları gibi olmasını isteyen annesine başkaldırırken bir diğer yandan ise annesini de değiştirmek için türlü maceralara atılır. Fakat değişimin büyülerle değil iletişim ve anlayış temelleriyle oluştuğunu anlar. Bununla beraber, evliliğin bir gereklilik değil bir istek ve sevgi üzerine oluşması gerektiğinin altı çizilir. Bu bağlamda Merida, isteklerimiz ve inandığımız doğrular uğruna mücadele ettiğimizde kaderimizi tekrar oluşturabileceğimizi ve bu gücün sadece bizim içimizde olduğu kanıtlar. Aslında Merida, annesini değil verdiği mücadeleyle kaderinin yönünü değiştirmiştir. Bunun için ise ihtiyacımız olan şeyin büyü değil cesaret ve inanç olduğunu tüm izleyicisine kanıtlamıştır.

Kaynakça

Chapman, Brenda ve Mark Andrews. Brave (Cesur). Disney Movies, 2012.