Soruşturma

Adnan Saraçoğlu: "Kediler büyülerini hiç yitirmiyorlar"

Çocukluğumu yetişkinlikle değiş tokuş ettiğim dönemeçte, hem çocukken hem değilken okumuştum Burroughs ustanın İçerdeki Kedi kitabını. Birçok şeyin yanı sıra yabani küçük kedi çeşitlerini de öğrenmiştim kitaptan. 

Çocukluğumu yetişkinlikle değiş tokuş ettiğim dönemeçte, hem çocukken hem değilken okumuştum Burroughs ustanın İçerdeki Kedi kitabını. Birçok şeyin yanı sıra yabani küçük kedi çeşitlerini de öğrenmiştim kitaptan. 

Kedi denildiğinde aklınıza ilk olarak hangi özellikleri geliyor? 

Bağımsızlığı, insanla birlikte geçirdiği yaklaşık beş bin yıla rağmen tam anlamıyla evcilleşmeyişi. Sevginizi sunmak için en ideal canlılardan biri olması. İnsanla güçlü bağ kuran canlılar arasında, insana haddini bildirmekten geri durmayan belki de tek canlı olması.

 

Çocukken okuduğunuz, sizi etkileyen kahramanı kedi olan kitaplar nelerdir? 

Cheshire kedisinden etkilenmedim desem, şehrin tüm kedileri pıhhlar bana. Alis'in Harikalar Diyarı söz konusu kediyle de harikadır.

Çocukluğumu yetişkinlikle değiş tokuş ettiğim dönemeçte, hem çocukken hem değilken okumuştum Burroughs ustanın İçerdeki Kedi kitabını. Birçok şeyin yanı sıra yabani küçük kedi çeşitlerini de öğrenmiştim kitaptan. 

 

Güncel edebiyatta çeviri ya da yerli beğendiğiniz kedili kitaplar hangileridir? 

Hazreti Hanfendi Beatrix Potter'ın “The Tale of Tom Kitten” (Tom Kitten'ın Hikâyesi) ile yapayım girizgâhı. Judith Kerr'ün Dombili (Mog), Melanie Watt'un Kedibüdü (Chester) dizileri, Behiç Ak'ın Kedilerin Kaybolma Mevsimi ve Kedi Adası kitapları, Burroghs'un İçerdeki Kedi kitabı, Barbara Sleigh'in Karbonel dizisi, Erhan Bener'in Kedi ve Ölüm’ü ve Akif Pirinççi'nin Felidae kitabıyla sürdüreyim sözümü. Sayfalarını hırsızlama çevirirken aklımı silkeleyip duran Art Spiegelman'ın şaheseri Maus'u es geçmem de mümkün değil, her ne kadar kedileri kabul edemeyeceğimiz şekilde; “es es”ler olarak konumlandırsa da!

 

Çocuk edebiyatında dinozorlar, köpekler gibi en çok rastlanan kahramanlardan birinin kedi olmasını nasıl yorumluyorsunuz? 

Kediler büyülerini hiç yitirmiyorlar. Ayrıca kediler, çocukların en kolay etkileşime geçtikleri haklarında yüzlerce hatıraya sahip oldukları hayvanlar. Karakter zenginliğini, renk-tüy-biçim farklılığını düşünürsek farklı tipler üretmeye en yatkın olanlar da gene bu deli fişek dört ayaklı “mauuvv” sülalesi. 

 

Sizce çocuk edebiyatı metinlerinde inşa edilen bir “kedi” algısından söz edilebilir mi?

Şişirme ve oyalama cevabı hak etmeyecek kadar önemli bir soru. Walt Disney için, cartoon (çizgi filmler) örnekleri için sorunuza kolaylıkla evet cevabını verebilirdim. Ama edebiyatın iyi örneklerinin çoğunda yazarlar, indirgemeci ya da stereotip oluşturucu bir çabaya girmekten çok kediden ne anladıklarını dert edinmiş ve okura bu derdi aktarmış gibiler. Potter'dan LeGuin'e, Carroll'dan Sleigh'e, Kerr'den Ak'a vaziyet böyle sanki. Belki erken döneminde bir takım yaramazlıkları olan Dr. Seuss'ün kedisinin bazı sıkıntıları olabilir.