Soruşturma

Ümit Yaşar Özkan: "Çocuk da kedi de kendileri olarak vardırlar"

Kedinin bazı yetişkinlere bencilce, nankörce gelen tavırlarının aslında onun tabiatının bir gereği olduğunu çocuklar daha kolay anlıyor sanki. Kedibüdü’nün afacanlıkları Garfield’in hımbıllığı kedi sevenleri rahatsız etmiyor.

Kedinin bazı yetişkinlere bencilce, nankörce gelen tavırlarının aslında onun tabiatının bir gereği olduğunu çocuklar daha kolay anlıyor sanki. Kedibüdü’nün afacanlıkları Garfield’in hımbıllığı kedi sevenleri rahatsız etmiyor. Tabii bir de kedinin gizemi var. Farklı kılıklara girebilmesi, merakı ve başka dünyalara geçebilme özelliği onu maceraya açık bir karaktere dönüştürüyor. Bütün bunlar çocukların da sahip olduğu özellikler. Dolayısıyla kedi kahramanlarla daha kolay bağ kurabiliyorlar.

Kedi denildiğinde aklınıza ilk olarak hangi özellikleri geliyor? 

Kedi baştan başa şiirdir. Bir kediyi saatlerce seyredebilirim. Yaratılışın en zarif harikalarından biridir. Duruşu, bakışı, temizlenişi… Merakı, dikkati ve ne olursa olsun kendiliğinden taviz vermemesi.

 

Çocukken okuduğunuz, sizi etkileyen kahramanı kedi olan kitaplar nelerdir? 

Sinan Gürdağcık’ın çizgi roman kahramanı Mırnav’ı unutamam. Mırnav dünyanın bütün kahramanlarına dönüşebilirdi. Alaaddin de olurdu Robin Hood da. 

 

Güncel edebiyatta çeviri ya da yerli beğendiğiniz kedili kitaplar hangileridir? 

Kedibüdü, Garfield, Kedo: İstanbul’a Bir Masal, Thomasina, Kedilerin Kaybolma Mevsimi, Mırnâme, Tembel Kedi Josef, Kedilerden Hikâyeler ve kısacık görünse de kitaptaki bütün diğer karakterlerden rol çalan Alice’in Cheshire kedisi.

 

Çocuk edebiyatında dinozorlar, köpekler gibi en çok rastlanan kahramanlardan birinin kedi olmasını nasıl yorumluyorsunuz? 

İzninizle kedileri neden seviyorsun soruma bir çocuğun verdiği karşılığı yazayım buraya: Kedi oldukları için. Bu cevabı şöyle şerh edebilirim: Çocuk da kedi de kendileri olarak vardırlar. Bu yüzden de bu kadar kolay anlaşırlar.

Kedinin bazı yetişkinlere bencilce, nankörce gelen tavırlarının aslında onun tabiatının bir gereği olduğunu çocuklar daha kolay anlıyor sanki. Kedibüdü’nün afacanlıkları Garfield’in hımbıllığı kedi sevenleri rahatsız etmiyor. Tabii bir de kedinin gizemi var. Farklı kılıklara girebilmesi, merakı ve başka dünyalara geçebilme özelliği onu maceraya açık bir karaktere dönüştürüyor. Bütün bunlar çocukların da sahip olduğu özellikler. Dolayısıyla kedi kahramanlarla daha kolay bağ kurabiliyorlar.

 

Sizce çocuk edebiyatı metinlerinde inşa edilen bir “kedi” algısından söz edilebilir mi?

Mitlerde, masallarda ve çocuklar için yazılan kitaplardaki hayvan imgeleri her zaman o hayvanın biyolojik özelliklerini birebir aksettirmeyebilir. Yine de bu biyolojik özelliklerden tamamen ayrı sayılamaz bu imgeler. Kedi söz konusu olduğunda sanki onun gerçekliği ile imgesi arasında daha sıkı bir bağ kurmak kaçınılmaz oluyor. Bu da kedinin kendine özgü var oluşuyla alakalı ve diyebiliriz ki bağımsızlığına düşkün, istemedikçe başka bir şeye dönüşmeye, dönüştürülmeye razı olmayan kedi kendi imgesini bile bu var oluşun dışında tasavvur etmeye çok da izin vermiyor.